Soybağının Reddi Davası
SOYBAĞININ REDDİ DAVASI NEDİR ?
Soybağının reddi; baba ile çocuk arasındaki geçerli olan babalık karinesinin bozucu yenilik doğuran dava niteliğinde olan soybağının reddi davası yoluyla çürütülerek, ortadan kaldırılması anlamına gelmektedir.
Soybağının düzeltilmesi için soybağının reddi davası açılmak zorundadır. Başka bir hukuki çare bulunmamakta olup örneğin nüfus kaydının düzeltilmesi yoluyla bu durum değiştirilemeyecektir. Zira babalık karinesi kanundan kaynaklanmakta, kanunda aranan şartların yerine gelmesi durumunda karine kendiliğinden devreye girmektedir. Ayrıca soybağının reddi davası açılmaksızın, bir başka davada çocuk ile soybağı ilişkisi bulunan kocanın arasındaki soybağının ortadan kaldırılması istenemeyecektir.
Soybağının reddi ile birlikte babalık karinesinden yararlanarak çocuğun hali hazırda babası olarak gözüken kişinin arasındaki soybağı ilişkisi ortadan kaldırılmaktadır. Soybağının reddi geçmişe doğru etkilidir, doğum anına kadar geriye yürür. Kararın kesinleşmesi ile birlikte çocuk baba yönünden nesepsiz hale gelmekte ancak anası ile arasındaki soybağı ilişkisi devam etmektedir. Ret kararı geçmişe etkili sonuç doğurduğu için çocuğun doğumundan itibaren kocanın çocuğa yapmış olduğu her türlü masraf ve giderler geri istenebilecektir. Çocuğa yapılan bakım masrafları, ana ve gerçek babadan Türk Borçlar Kanunu’nun sebepsiz zenginleşme veya vekaletsiz iş görme hükümlerine göre talep edilebilecektir.
Görevli ve Yetkili Mahkeme
1. Görevli Mahkeme
Soybağının reddi davasında görevli mahkeme, 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun’un 4. maddesi gereği aile mahkemeleridir. Görev Hukuk Muhakemeleri Kanunu gereği dava şartı olduğundan, aile mahkemesi kurulu olan yerlerde aile mahkemesinde soybağının reddi davasını açılmayıp, farklı bir mahkemede dava açılması davanın usulden reddini gerektirecektir. Aile mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde asliye hukuk mahkemeleri aile mahkemesi sıfatıyla bu davalara bakacaktır.
2. Yetkili Mahkeme
Soybağının reddi davalarında yetkili mahkeme ise TMK’nın 283. maddesinde düzenlenmiştir.
“Madde 283- Soybağına ilişkin davalar, taraflardan birinin dava veya doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesinde açılır. “
Soybağının reddi davası, madde metninden açıkça anlaşılacağı üzere, davaya taraf olanların, dava açılış tarihindeki veya çocuğun doğumu sırasındaki yerleşim yerlerinde açılabilmektedir. Aynı anda birden çok yetkili mahkeme bulunabilmektedir. Bunlardan birinde dava açılması yeterli olacaktır.
Soybağının reddi davasının taraflarından birinin Türkiye’de yerleşim yeri yoksa yetkili mahkeme 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’da düzenlenmiştir. 5718 sayılı Kanun’un 41. maddesi şu şekildedir:
“Türklerin kişi hâllerine ilişkin davalar
MADDE 41 – (1) Türk vatandaşlarının kişi hâllerine ilişkin davaları, yabancı ülke mahkemelerinde açılmadığı veya açılamadığı takdirde Türkiye’de yer itibariyle yetkili mahkemede, bulunmaması hâlinde ilgilinin sâkin olduğu yer, Türkiye’de sâkin değilse Türkiye’deki son yerleşim yeri mahkemesinde, o da bulunmadığı takdirde Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinde görülür.”
Soybağının reddi davası hakkında detaylı bilgi için buraya tıklayınız. Soybağının reddi davası önemli ve zor bir dava olup, alanında uzman bir avukat tarafından yürütülmelidir.